Fatin Rüştü Zorlu

Fatin Rüştü Zorlu

--------------------------------------------------------------------------------

Dışişleri Eski Bakanı

20 Nisan 1910 tarihinde İstanbul’da doğdu. 16 Eylül 1961 tarihinde İmralı Adası’nda idam edildi. Aslen Artvin ili Yusufeli ilçesine bağlı Esenyaka (eski adı Zor) köyündendir. Annesi ve Babası Zor köylü Tuvalogiller sülalesindendir. Soyadının kaynağı köyünün adıdır. İstanbul’da doğdu. Demokrat Parti (DP) iktidarı (1950-1960) döneminde Başbakan Yardımcılığı, Devlet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı yaptı, 27 Mayıs Hareketi’ni gerçekleştiren Milli Birlik Komitesi’nin (MBK) kurduğu Yüksek Adalet Divanı’nca yargılanarak idam edildi.

Galatasaray Lisesi’ni, Paris Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi’ni ve Cenevre Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1932’den başlayarak Dışişleri Bakanlığı’na bağlı çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1951’de Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri oldu. 1952’de Büyükelçiliğe yükselerek Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’nda (NATO) Türkiye daimi temsilciliğine getirildi.
Siyasal yaşama atıldığı 1954’te, ardından 1957’de DP’den Çanakkale Milletvekili seçildi. Adnan Menderes Hükümetlerinde Başbakan Yardımcılığı, (Mayıs 1954 - Kasım 1955), Devlet Bakanlığı (Temmuz 1957 – Kasım 1957) ve Dışişleri Bakanlığında (Kasım 1957 – Mayıs 1960) bulundu. Dışişlerinde güttüğü politika NATO’ya bağlılığa dayanmakla birlikte, Amerika’dan azami ölçüde yardım sağlamaya ve Kıbrıs sorununda olduğu gibi Türkiye’nin ulusal çıkarlarının savunulmasına yönelikti. 27 Mayıs Hareketi’nden (1960) sonra öteki hükümet üyeleri ve DP yöneticileriyle birlikte tutuklanarak Yüksek Adalet Divanı’nca Yassıada’da yargılandı. Yargılama sonunda 14 sanıkla birlikte ölüm cezasına çarptırıldı. Cezası, askeri müdahaleyi gerçekleştiren MBK tarafından onaylandı. 16 Eylül 1961’de asılarak idam edildi. Cenazesi, ölümlerinden 29 yıl sonra, 17 Eylül 1990’da İmralı Adasındaki mezarından alınarak İstanbul’da yaptırılan Anıtmezar'a nakledildi.

Hakkında Yazılanlar

1.Fatin Rüştü Zorlu'nun Öyküsü
Z, "Zorro" Gibi
Semih Günver
Bilgi Yayınevi / Semih Günver’in Kitapları Dizisi

Semih Günver, bu yapıtında, Fatin Rüştü Zorlu'yu anlatıyor. Başbakan Adnan Menderes'in Dışişleri Bakanı Zorlu'nun, gözkamaştırıcı ikbal ve başarı günleri olmuş, bir dönem Türk Dış Politikasına damgasını vurmuştur. Kıbrıs'ta Türk toplumunun ve Türkiye'nin hak ve sorumluluklarını bağımsal bir temele oturtmuş olan, Zürih ve Londra Anlaşmalarının baş mimarı da Zorlu'dur. Fakat, Zorlu çok ıstıraplı günler de yaşamıştır. Dünyaya veda edişi bir cesaret örneği olduğu kadar da hazindir.

Kolay değildir böyle bir yaşamın öyküsünü yazmak. Fatin Rüştü Zorlu hakkında oluşmuş önyargıların, hatta doğrudan kendi kişisel duygularının üstüne çıkıp gerçek ile muhayyileyi ve çoğu kez kıskınçlık, rekabet ve boyutsuzluktan kaynaklanan iftira ve rivayetleri birbirinden ayırıp bilineni, öğrenileni, inanıldığı gibi ortaya koyabilmek gerekti. Günver, bu zoru iyi başarmıştır...