kalbimsin.ile.biz
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

kalbimsin.ile.biz

www.kalbimsin.ile.biz
 
AnasayfaLatest imagesAramaKayıt OlGiriş yap
Giriş yap
Kullanıcı Adı:
Şifre:
Beni hatırla: 
:: Şifremi unuttum
En iyi yollayıcılar
EmRaH
Katip çelebi (1609-1657) I_vote_lcapKatip çelebi (1609-1657) I_voting_barKatip çelebi (1609-1657) I_vote_rcap 
Sinem
Katip çelebi (1609-1657) I_vote_lcapKatip çelebi (1609-1657) I_voting_barKatip çelebi (1609-1657) I_vote_rcap 
By_TipSiz
Katip çelebi (1609-1657) I_vote_lcapKatip çelebi (1609-1657) I_voting_barKatip çelebi (1609-1657) I_vote_rcap 
MeKansiz
Katip çelebi (1609-1657) I_vote_lcapKatip çelebi (1609-1657) I_voting_barKatip çelebi (1609-1657) I_vote_rcap 
Emre-X
Katip çelebi (1609-1657) I_vote_lcapKatip çelebi (1609-1657) I_voting_barKatip çelebi (1609-1657) I_vote_rcap 
Asi_GuzeL
Katip çelebi (1609-1657) I_vote_lcapKatip çelebi (1609-1657) I_voting_barKatip çelebi (1609-1657) I_vote_rcap 
ibrahimk
Katip çelebi (1609-1657) I_vote_lcapKatip çelebi (1609-1657) I_voting_barKatip çelebi (1609-1657) I_vote_rcap 
FiyaKaLii
Katip çelebi (1609-1657) I_vote_lcapKatip çelebi (1609-1657) I_voting_barKatip çelebi (1609-1657) I_vote_rcap 
En son konular
» slm
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimePtsi Şub. 02, 2009 1:57 am tarafından FiyaKaLii

» Slm
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimePtsi Ocak 12, 2009 8:30 pm tarafından EmRaH

» Londra’da yaşayan Lefkos Hajji’nin (28), sevgilisi Leanne’ye (26) balonla yapmayı planladığı evlilik teklifi kendisine pahalıya mal oldu.
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimePaz Ocak 11, 2009 2:40 am tarafından Asi_GuzeL

» Bu Program Msn Yamalarinin En Etkİlİsİ Ve En İŞe Yarayani!!!!mutlaka Bakin!!!
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimeC.tesi Ara. 20, 2008 3:02 pm tarafından EmRaH

» Suskun nickler
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimePerş. Ara. 18, 2008 11:08 pm tarafından Emre-X

» www.kalbimsin.ile.biz
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimeCuma Ara. 05, 2008 7:12 pm tarafından EmRaH

» Banner Avatar etc yapim siteleri.
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimePaz Kas. 23, 2008 11:24 pm tarafından EmRaH

» cr komutları , telnet komutları ve oper komutları
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimePaz Kas. 23, 2008 9:27 pm tarafından EmRaH

» Windows Live Messenger eklentileri
Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimePaz Kas. 23, 2008 9:26 pm tarafından EmRaH

Kimler hatta?
Toplam 451 kullanıcı online :: 0 Kayıtlı, 0 Gizli ve 451 Misafir

Yok

Sitede bugüne kadar en çok 451 kişi Cuma Kas. 01, 2024 12:41 pm tarihinde online oldu.
Anket
Istatistikler
Toplam 26 kayıtlı kullanıcımız var
Son kaydolan kullanıcımız: aşkım

Kullanıcılarımız toplam 1108 mesaj attılar bunda 1056 konu

 

 Katip çelebi (1609-1657)

Aşağa gitmek 
YazarMesaj
EmRaH
Administrator
Administrator
EmRaH


Mesaj Sayısı : 1095
Nerden : FraNsa
Kayıt tarihi : 14/11/08

Katip çelebi (1609-1657) Empty
MesajKonu: Katip çelebi (1609-1657)   Katip çelebi (1609-1657) Icon_minitimeC.tesi Kas. 15, 2008 8:41 pm

Katip çelebi (1609-1657)

--------------------------------------------------------------------------------

Osmanlı, bilgin. Tarih, coğrafya ve bibliyografya alanında önemli yapıtlar vermiş, medrese düşüncesini eleştirmiştir.

Şubat 1609'da İstanbul'da doğdu, 6 Ekim 1657'de aynı yerde öldü. Asıl adı Mustafa'dır. Doğu'da Hacı Halife, Batı'da ise Hacı Kalfa adıyla da tanınır. Babası Abdullah Enderun'da yetişmiş, silahdarlık göreviyle saraydan ayrılmıştı. 14 yaşına kadar özel eğitim gören Kâtib Çelebi, 1623'te Anadolu Muhasebesi Kalemi'ne girdi. IV. Murad döneminde (1624-1640) girişilen Doğu seferlerinde kâtib olarak katıldı. 1635'te İstanbul'a dönerek kendisini tümüyle okuyup yazmaya verdi. Dönemin ünlü bilginlerinin derslerine katılarak medrese öğrenimindeki eksikliklerini giderdi. Tarihten tıbba, coğrafyadan astronomiye kadar geniş bir ilgi alanı olan Kâtib Çelebi'nin aynı zamanda zengin bir kitaplığı da vardı. 1645'te sırası geldiği halde yükselemediği için kalemdeki görevinden ayrıldı. Ancak 1648'de Takvimü't-Tevarih adlı yapıtı dolayısıyla şeyhülislam Abdürrahim Efendi aracılığıyla kalemde ikinci halifeliğe getirildi. Bundan sonra da öğrenme ve öğretme yolundaki çabalarını sürdüren Kâtib Çelebi peşpeşe yapıtlar vermeye başladı. Telif ve çeviri olarak yirmiyi aşkın kitap yazdı. En önemlileri tarih, coğrafya ve bibliyografya alanındadır. Ayrıca dönemin medreselerinin din bilimleri ve pozitif bilimler alanındaki durumunu sergilediği ve eleştirdiği yapıtlarıyla da tanındı.

Tarih alanındaki yapıtlarının ilki 1642'de tamamladığı Arapça Fezleke'dir. (Fezleketi Akvâlü'l-Ahyâr fi İlmi't-Tarih ve'l-Ahbar). Dört bölümden oluşan kitapta tarihin anlamı, konusu ve yararı anlatıldıktan sonra bu alandaki temel yapıtların bir bibliyografyası verilmiş, ardından da klasik İslam tarihçiliğine uygun olarak dünyanın yaratılışından 1639'a dek kurulan devletler ve meydana gelen önemli olaylar kısaca sıralanmıştır. Arapça Fezleke'nin devamı niteliğindeki Türkçe Fezleke 1591-1654 arasındaki olayları anlatan bir Osmanlı tarihidir. Olayların kronolojik sıralamasının ardından her yılın sonunda o yıl içerisinde ölen devlet adamları ve bilginlerin yaşam öykülerinden ve yapıtlarından da kısaca söz eder. Takvimü't-Tevarih ise, Adem Peygamber'den 1648'e kadar geçen tarihsel olayların bir kronolojisidir.

En tanınmış yapıtlarından olan Tuhfetü'l-Kibar fi Esfari'l-Bihar'da kuruluş döneminden 1656'ya kadar Osmanlı denizciliğinin bir tarihçesi yanında Osmanlı donanmasının, tersane ve bahriye örgütünün işleyişini anlatır, kaptan-ı deryaların yaşam öykülerini verir. Sonunda da son zamanlarda denizlerde uğranılan başarısızlıkları giderme yolundaki öğütlerini sıralar.

Coğrafi yapıtların en önemlisi olan Cihannüma Osmanlı coğrafyacılığında yeni bir çığır açmıştır. Kâtib Çelebi Cihannüma'yı iki kez yazmıştır. 1648'de yazmaya başladığı ilki klasik İslam coğrafyası temelindeydi. Bu yapıtını henüz bitirmemişken eline geçen Gerardus Mercator'un Atlas'ını Mehmed İhlasî adlı bir Fransız dönmesinin yardımıyla Latince'den Türkçe'ye çevirterek yeni bilgiler edindi ve 1654'te Cihannüma'yı ikinci kez yazmaya girişti. Ardından yine Mercator'un Atlas Minor'unu elde etti. Bunların yanı sıra Batılı coğrafyacılardan Ortelius, Cluverius ve Lorenz'in yapıtlarından da yararlandı. Doğal olarak eski Arap, İran ve Osmanlı coğrafyacıların yapıtlarını da kullandı. İkinci Cihannüma, dünyanın yuvarlak olduğunu da kanıtlamaya çalışan fiziki coğrafya ağırlıklı bir giriş bölümünden sonra Kristof Kolomb ve Macellan'ın keşif gezilerinden söz eder. Ardından Japonya'dan başlayarak Asya ülkelerini tanıtır. Bunların tarihleri, yönetim biçemleri, ekonomileri, inançları konusunda bilgiler verir. Bu arada İslam coğrafyacılarının bilgi yanlışlarını gösterir, bunların harita kullanmamaktan ileri geldiğini açıklar. Bu ikinci Cihannüma'da anlatılan son yer Van'dır. Birinci Cihannüma'da ise Osmanlı Avrupa'sı ve Anadolu ile İspanya ve Kuzey Afrika'yı kapsamaktadır. Her iki biçimde de ek olarak birçok harita vardır.

-1-

Cihannüma, özünde tüm İslam ve Hıristiyan coğrafyacılığının da temeli olan Batlamyus (Ptolemaios) kuramına dayanmakla birlite, o güne dek hemen hemen hiç yararlanılmayan Batı kaynaklarını Osmanlı coğrafyacılığına tanıtması bakımından büyük önem taşır.

Kâtib Çelebi'nin Batı'da tanınan en ünlü yapıtı Keşfü'z-Zünun an Esamü'l-Kütübi ve'l-Fünun'dur. Arapça bir bibliyografya sözlüğü olan yapıtta 14.500 kitap ve risalenin adı ve yazarı verilir. İslam dünyasında da genel kabul gören Aristoteles'in bilim tasnifine görev ve alfabetik olarak düzenlenmiş olan yapıt, yirmi yılda tamamlanmıştır.

Kâtib Çelebi'nin tarih felsefesini ve toplum görünüşünü açıklaması bakımından önemli olan yapıtı Düsturü'l-Amel li-Islahi'l-Halel'dir. Kısa kısa dört bölümden oluşan bu küçük risalede İbn Haldun'un etkisi açıkça görülür. Toplumların da canlılar gibi doğup, gelişip, öldüğü görüşünü yineleyen Kâtib Çelebi, bu dönemlerin uzunluğunun ya da kısalığının toplumlara ve kişilere göre değiştiğini de ekler. Risalede Osmanlı toplumunun ömrünün uzaması için de reaya, asker ve hazine konularında alınması gerekli önlemleri sıralar, öğütler verir.

Daha çok dinsel konuları tartıştığı yapıtlarının en önemlilerinden olan İlhamü'l-Mukaddes fi Feyzi'l-Akdes'de kuzey ülkelerinde namaz ve oruç zamanlarının belirlenmesi, dünyada güneşin hem doğduğu hem de battığı bir yerin var olup olmadığı ve her ne yana yönelirse Mekke'den başka kıble olabilecek bir yer olmadığını tartışır. Arapça olan bu yapıtında yanıtlamaya çalıştığı bu soruları daha önce şeyhülislama ve bilginlere sorduğunu, ama doyurucu bir karşılık alamadığını da belirtir.

Son yapıtı olan Mizanü'l-Hakk fi İhtiyari'l-Ahakk'da da dönemin din bilgilerinin tartıştıkları çeşitli konular hakkında düşüncelerini açıklar. Pozitif bilimlerin gerekliliğini ve bunların ortaya koyduklarının dinsel bilgilerle çatıştığını açıklayarak söze başladığı yapıtında düşünce ve kanaat farklılıklarının insanlık tarihi kadar eski olduğunu da söyler. Bunun doğal karşılanması gerektiğini ve karşıt düşüncelere hoşgörüyle bakılmasını öğütler. Din bilginlerinin kendi aralarındaki şiddetli tartışmalarının temelsizliğini ve zararlarını vurgular. Yapıtın sonunda kendi özyaşamöyküsüne yer verir.

Kâtib Çelebi, hem önemli yapıtlar vermiş hem de medresenin egemenliğindeki düşünce dünyasının dışında görüşler ileri sürmüş bir bilgindir. Gerçi ne Kopernik'i tanıyabilmiş, ne Bacon'ın bilim tasnifini kabullenmiştir ama, Batı kaynaklarının önemine dikkati çekmesi Latince öğrenmeye çalışması, bu dilden yapıtlar çevirmesi, Doğu kaynaklarına eleştirel bir gözle bakması bile dönemine göre çok ileri adımlardır.

YAPITLAR (başlıca): Tuhfetü'l-Kibar fi Esfari'l-Bihar, (ö.s), 1729; (yeni harflerle, 1973); Cihannüma, (ö.s), 1732; Takvimü't-Teravih, (ö.s), 1733; Düsturü'l-Amelli-İslahi'l-Halel, (ö.s), 1863, (yeni harflerle, 1982); Nizanü'l-Hakk fi İhtiyari'l-Ahakk, (ö.s), 1864, (yeni harflerle, 1972); Türkçe Fezleke, (ö.s), 2 cilt, 1869-1870; Keşfü'z-Zünun an Esamii'l-Kütübi ve'l-Fünun, (ö.s), Ş. Yaltkaya ve R. Bilge (yay.), 2 cilt, 1941-1943; İlhamü'l-Mukaddes fi Feyzi'l-Akdas, (ö.s), M. Hamidullah (yay.), İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, IV, (3-4), 1971.
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
http://mykalbisi.forummum.com
 
Katip çelebi (1609-1657)
Sayfa başına dön 
1 sayfadaki 1 sayfası

Bu forumun müsaadesi var:Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz
kalbimsin.ile.biz :: Lise Konulari :: Kim Kimdir?-
Buraya geçin: