tonsillit....

tonsillit

--------------------------------------------------------------------------------

Bademcik Nedir?
Bademcik (Tonsil) ve geniz eti (Adenoid) bağışıklık sisteminde rol oynayan lenfoid dokunun birer organıdır. Bademcik üzerindeki ince örtü (mukoza), lenfoid doku içine uzanan kript denen kanalcıkları oluşturur. Bunların sayısı 10-20 adet olup bademcik dış yüzüne açılan ağızları ile kratere benzerler.

Lenfoid doku yapımındaki bu organlar, lenfosit denen hücreleri içerir. Lenfositler vücudun bağışıklık sisteminde (savunma sisteminde) rol oynayan antikor üretir ve iltihap yapan mikro organizmalarla savaşırlar.

Bu organlar beslenme ve solunum sisteminin girişinde yerleşmiş olup, mikro organizma ve antijenik maddelere karşı, lokal olarak, savunma sisteminin ilk basamağını oluştururlar.

Bademcikler yutağın girişinde, dil kökünün iki yanına yerleşiktirler.

Geniz : Kafa tabanı, yumuşak damak ve burun boşluğunun arka kısmındaki boşluğa denir. Bu boşluğun yan duvarlarında orta kulağı genze bağlayan östaki tüpü ağızları, ön tarafta burnun arka çıkış kapıları (koanalar) vardır. Boşluğun arkası, küçük dil üzerinden yutağa doğru açıktır.

Geniz eti (geniz bademciği) bu boşluğun tavanına yapışmış 2-3 cm büyüklüğünde lenfoid dokudur. 3-7 yaşlarında maksimum büyüklüğe ulaşır, buluğ çağına doğru kaybolur.

Bademcik İltihabı Nedir?

Bademcik iltihabı (Tonsillit=anjin) bademciğin mikroplarla karşılaşması ve şişmesi sonucunda olur. İltihap akut ve kronik olmak üzere iki bölümde incelenir.

Akut Bademcik İltihabı: Her yaşta görülmekle beraber üç yaşından önce, elli yaşından sonra oldukça nadirdir. 5-7 yaşlarında çok sık görülür.

Ani başlar, ateş, üşüme, titreme, baş ve vücut ağrısı, kırgınlık, halsizlik, eklem ağrıları, bazen karın ağrıları, kulağa vuran ağrılar, boyunda lenf bezlerinin ağrılı şişlikleri, şiddetli boğaz ağrısı, yutma güçlüğü ve iştahsızlık görülür. Ayrıca hastada fena ağız kokusu, ses bozukluğu, horlama ve nefes alamama gibi belirtiler de mevcuttur.

Bademcikler kızarık, şiş, ödemli, üzerlerindeki girintilerde (Kript ağızlarında) sarı beyaz veya kirli beyaz iltihap odakları görülür. Bazen de iltihap, bademciğin üzerini kirli beyaz renkte zar şeklinde kaplar.

Yüksek ateş nedeni ile şuur bulanıklığı ve konvulziyon görülebilir. Bu durum ileride bayılma nöbetlerinin nedeni olabilir.

Bademcik iltihabı yapan bakteriler arasında en önemlisi, A Grubu Beta Homolitik Streptoklardır. Bunlar özellikle kış aylarında, bademcik ve boğaz iltihabına neden olurlar.

Solunum yollarından hava ile çıkan damlacık enfeksiyonu ile insandan insana bulaşırlar. En çok 5-15 yaşlarındaki çocuklarda enfeksiyona neden olurlar. Bu durum boğaz iltihaplarının %10’ unu teşkil eder. Bademcik iltihabı ve farenjit yaparlar, belirtiler daha önce anlatılığı gibidir.

Bazen mikropların salgıladığı toksinler, deride yaygın kızarıklığa neden olur. Bu duruma “Kızıl hastalığı” denir. Boğaz iltihabının ikinci gününden altıncı gününe kadar sürer. Nadiren bu bakteriler kalp romatizması, akut ateşli mafsal romatizması veya akut böbrek iltihabına (nefrite) neden olabilirler.

Beta hemolitik streptokok tanısı: Boğaz kültürü ve üç hafta içinde kanda yükselen antikor (ASO) ile konur. Beta hemolitikler streptekoklar bazen de, hiç iltihabi belirti vermeden boğaza yerleşir ve hasta taşıyıcı (portör) pozisyondadır. Bu oran % 5-15 arasındır.

TANI : K.B.B. uzmanı koyar ve tedavi eder.

TEDAVİ : Ateş düşürücüler, antibiyotikler, istirahat, sulu ve yumuşak gıdalar, özellikle beta homolitik streptekokların tedavisinde, eğer alerji yoksa, penisilin ilk tercih edilen antibiyotiktir. Beta hemolitik streptekok enfeksiyonu geçirenler ve taşıyıcılar yakından takip edilmelidir.

Bademciğn Kronik İltihabı: Tekrarlayan bademcik iltihabı geçiren çocuk ve erişkinlerde, kriptlerin derinliğinde iltihap birikmeleri (mikrop apse odakları) vardır.

Kronik iltihaplarda belirtiler sessiz seyreder (Subklinik seyir). Bu kronik iltihap, uygun koşullarda bademciklerin sık sık akut alevlenmesine (Reküren tonsillite) neden olur. Kronik tonsillit en fazla 5-15 yaşları arasında görülür.

Klinik Belirtiler :

Tekrarlayan boğaz ağrısı,

Ateş, halsizlik, isteksizlik,

Çabuk yorulma,

İştah azalması ve beslenme yetersizliği,

Bademciklerin üzerine basmakla cerahat çıkması,

Boyunda uzun süren lenf bezi büyümesi,

Beta hemolitik streptekok taşıyan ya da enfeksiyon geçirenlerde ASO yükselmesi.

Vücudun çeşitli yerlerinde fokal enfeksiyon odağına bağlı ağrılar.

Tedavisi:

Kronik bademcik iltihabının tedavisi cerrahidir. Ameliyatın alt yaş sınırı zorunlu sebepler olmadıkça 4-5 yaşlarıdır. Bunun üzerindeki her yaşta yapılabilir. Ancak ileri yaşlarda iltihap görülme oranı oldukça düşüktür. Enfeksiyonlarında tıbbi tedavi tercih edilir.

Bademcik Ameliyatını Gerektiren Durumlar :

Kesin Nedenler :

Beslenme ve solunumu engelleyecek kadar büyümesi,

Buna bağlı uyku bozukluğu (ASOS Sendromu),

Çene gelişim bozukluğuna neden olma (Maloklizyon),

Peri tonsiller apse,

Hemorajik tonsillit, streptokokların meydan getirdiği reküren bademcik iltihabı,

Bademcik tümörleri vs.

Kesin Olamayan ( rölatif) Nedenler :

Tekrarlayan tonsillit

Çocukta son bir yılda en az 7 kez tekrarlama,

Son iki yılda en az 5 kez tekrar,

Son üç yılda en az 3-4 kez tekrarlayanlarda.

Erişkinlerde sık sık tonsillit olması ve günlük aktiviteleri zorlaştırması,

Horlama ve konuşma bozukluğu,

Febril konvülziyonlara neden olan akut tonsillit atakları,

Ağız kokusu,

Difteri ( Kuş palazı) taşıyıcılığı.

Uzun stiloid çıkıntı sendromunda (yutma esnasında boğazda şiddetli ağrıların olması).

Özellikle çocuklarda reküren ataklar sonucu oluşan iştahsızlık ve beslenme yetersizliği.[img][/img]